مهارت گوش دادن فعال؛ همیشه یک قدم جلوتر باشید

listening skills

مهارت گوش دادن فعال یکی از مهمترین مهارتهایی است که می توانید کسب کنید. کیفیت گوش دادنتان، تاثیر عمده‌ای بر اثربخشی کار و کیفیت روابطتان با دیگران دارد.

برای مثال:

  • ما گوش می‌دهیم تا اطلاعات به دست آوریم
  • ما گوش می‌دهیم تا درک کنیم
  • ما برای لذت بردن گوش می‌دهیم
  • ما گوش می‌دهیم تا یاد بگیریم

با توجه به حجم بالای گوش دادن‌های ما، ممکن است فکر کنید که ما در گوش دادن خوب هستیم! در واقع بسیاری از ما در گوش دادن خوب نیستیم و تحقیقات نشان می‌دهد که ما فقط ۲۵ تا ۵۰ درصد آنچه را که می‌شنویم به یاد می‌آوریم. این بدان معنی است که وقتی با رئیس، همکاران، مشتریان یا همسرتان به مدت ۱۰ دقیقه صحبت می‌کنید،آنها کمتر از نصف مکالمه را متوجه می‌شوند.

اگر عکس حالت بالا را در نظر بگیرید، هنگامیکه کسی جهت یا اطلاعاتی به شما ارائه می‌دهد، شما هم کل پیام را نمی‌شنوید. شما امیدوار هستید که قسمت‌های مهم پیام در ۲۵-۵۰ درصدی که می‌شنوید فهمیده شوند، اما اگر نشوند، چه؟

 

واضح است که گوش دادن مهارتی است که همه ما از بهبود آن بهره‌مند می‌شویم. با تبدیل شدن به یک شنونده بهتر، می‌توانید بهره‌وری خود ، و همچنین توانایی نفوذ، متقاعد کردن و مذاکره کردن را افزایش دهید. بعلاوه از درگیری و سوء تفاهم ها اجتناب خواهید کرد. همه اینها برای موفقیت در محل کار لازم است!

نکات مهارت گوش دادن فعال

مهارت‌های ارتباطی خوب نیاز به سطح بالایی از خودآگاهی دارند. درک سبک شخصی خودتان در برقراری ارتباط ، تأثیر بسیار زیادی در کمک به شما برای ایجاد تاثیرگذاری خوب و پایدار بر دیگران خواهد داشت. کارآفرینان، مدیران و تکنسین‌ها برای دستیابی به بهترین عملکرد باید به حداکثر کردن مهارت‌های ارتباطی خود توجه ویژه‌ای داشته باشند (برای دانستن تیپ های شخصیتی هرکدام از این نقش ها در کسب و کارتان، به مقاله تیپ شخصیتی مدیر، تکنسین و کارآفرین سری بزنید).

روش بهبود مهارت‌های گوش دادن شما این است که گوش دادن فعالانه را تمرین کنید. یعنی نه تنها تلاش آگاهانه‌ای برای شنیدن کلماتی که شخص دیگر می‌گوید انجام دهید، بلکه، مهمتر از همه، کل پیامی را که منتقل می‌شود درک کنید. برای انجام این کار باید با دقت بیشتری به شخص دیگر توجه کنید. نباید اجازه دهید اتفاقاتی که ممکن است در اطرافتان رخ دهد، یا بیان استدلال‌هایتان در وسط حرف‌های شخص دیگر، حواستان را پرت کند. همچنین نباید بگذارید که خسته شوید و تمرکزتان را بر آنچه که دیگری می‌گوید از دست دهید.

نکته:

اگر تمرکز کردن بر روی حرف‌هایی که زده می شود برایتان بسیار دشوار است ، سعی کنید همزمان با صحبت کردن طرف مقابل، کلمات او را در ذهنتان تکرار کنید، این کار  پیام او را تقویت می‌کند و به شما کمک می‌کند تا متمرکز شوید.

برای ارتقاء مهارت‌های شنیداری، شما باید اجازه دهید تا دیگران بدانند که به آنچه که می‌گویند گوش می‌دهید.

برای درک اهمیت این موضوع، از خودتان بپرسید که آیا تا به حال با شخصی در حال  مکالمه بوده‌اید و احساس کرده‌اید که شخص دیگر به حرف هایتان گوش نمی‌دهد؟ شما متعجب می‌شوید که آیا پیامتان منتقل می‌شود یاخیر، یا آیا حتی ادامه‌ی صحبت کردن ارزش دارد. به نظر می‌رسد که در حال صحبت کردن با دیوار آجری هستید و می‌خواهید دیگر به آن ادامه ندهید.

تصدیق” می‌تواند عمل ساده‌ای مانند تکان دادن سر و یا “اوهوم اوهوم گفتن”ساده باشد. شما لزوماً با شخص مقابل موافق نیستید، صرفاً نشان می‌دهید که گوش می کنید. استفاده از زبان بدن و نشانه‌های دیگر برای تصدیق این که در حال گوش دادن هستید، می‌تواند به شما کمک کند که توجه کنید.

سعی کنید به گوینده به شیوه‌ای عکس العمل نشان دهید که او را تشویق به ادامه‌ی گفتگو کنید تا بتوانید اطلاعاتی را که نیاز دارید دریافت کنید. در حالی که تکان دادن سر به نشانه‌ی تصدیق، و اوهوم گفتن، نشان می‌دهد شما علاقه‌مند هستید، اما همچنین سؤال ها و یا نظرات گاه به گاه برای بیان خلاصه‌ی آنچه که تاکنون گفته شده است نیز این پیام را منتقل می‌کند که شما گوش می دهید و پیام شخص را درک می‌کنید .

نکته:

توجه داشته باشید که گوش دادن فعالانه می‌تواند به دیگران این احساس را منتقل کند که شما با آنها موافق هستید، حتی اگر نباشید.

 

دارای مهارت گوش دادن فعال شوید

۱.  توجه کنید

توجه تمام و کمال خود را معطوف گوینده کنید و پیام را تصدیق کنید. بدانید که ارتباطات غیر کلامی نیز بسیار حائز اهمیت هستند.

_  به سخنران به طور مستقیم نگاه کنید

_  افکاری که خواستان را پرت می‌کنند، کنار بگذارید.

_  در ذهنتان بدنبال پیدا کردن حرف‌هایی برای تکذیب حرف‌های طرف مقابل و جواب دادن به او نباشید!

_  از پرت شدن حواستان توسط عوامل محیطی خودداری کنید. به عنوان مثال، مکالمات جانبی

_ به زبان بدن سخنران”گوش دهید

۲.  نشان دهید که گوش می‌دهید

برای اینکه نشان دهید در حال توجه و گوش دادن هستید، از زبان بدن و حرکات و اشارات خودتان استفاده کنید.

  • گاهی اوقات سرتان را به علامت تصدیق تکان دهید.
  • لبخند بزنید و از دیگر حالت های صورت استفاده کنید.
  • اطمینان حاصل کنید که طرز قرار گرفتن بدنتان، پذیرا و علاقه‌مند است.
  • با نظرات کلامی کوچک مانند بله و “اوهوم” سخنران را تشویق به ادامه‌ی حرف زدن کنید.

۳. بازخورد ارائه کنید

فیلترها، مفروضات، قضاوت ها و باورهای شخصی ما می توانند آنچه را که می شنویم، تحریف کنند. نقش شما به عنوان یک شنونده، این است که آنچه را که گفته می‌شود  درک کنید. ممکن است این کار مستلزم آن باشد که آنچه را که گفته می‌شود تکرار کنید و سؤال بپرسید.

  • با پارافریز کردن، آنچه را که گفته شده است تکرار کنید. “آنچه من می‌شنوم این است که….. “و “به نظر می‌رسد که شما می‌گویید …”، راه‌های عالی برای تکرار حرف‌های گوینده می‌باشد.

(پارافریز کردن به معنی دوباره نوشتن یا گفتن یک عبارت و یا جمله است. جمله‌ی پارافریز شده باید معنی جمله‌ی اول را داشته باشد اما با لغات و ساختار متفاوت.)

  • برای روشن کردن برخی نکات، سؤال بپرسید. برای مثال: “وقتی می‌گویید ……..منظورتان چیست؟ “آیا منظورتان این است؟
  • در فواصل معین، سخنان سخنران را خلاصه کنید.

نکته:

اگر ببینید در حال واکنش احساسی به حرف‌های کسی هستید، سؤال بپرسید. و اطلاعات بیشتری درخواست کنید: «امکان دارد که من حرف‌هایتان را درست متوجه نمی‌شوم ، و حرف‌هایی که گفته‌اید را به خودم میگیرم، چیزی که من فکر کردم شما می‌گویید، فلان و فلا و فلان  است. آیا منظورتان همین بود؟»

۴.  قضاوت را به تأخیر بیندازید

ایجاد وقفه، یک اتلاف وقت است. این کار گوینده را ناامید می‌کند و فهم کامل پیام را محدود می‌کند.

اجازه دهید گوینده قبل از پرسیدن هر گونه سوالی، آن بخش از حرفش را تمام کند.

با بیان استدلال‌های مخالف، باعث ایجاد وقفه نشوید.

 ۵.  بطور مناسبی واکنش نشان دهید.

گوش دادن فعالانه برای تشویق به احترام و درک، طراحی شده است. شما در حال کسب اطلاعات و دیدگاه هستید. با حمله به گوینده و یا انتقاد کردن از او چیزی بدست نمی‌آورید.

  • در پاسخ‌هایتان، صادق ، پذیرا و راستگو باشید.
  • نظرات خود را با احترام بیان کنید.
  • با شخص دیگر به گونه‌ای رفتار کنید که فکر می‌کنید او دوست دارد با او رفتار شود.

تمریناتی برای مهارت گوش دادن فعال: بهبود مهارت شنوایی

۱: بنشینید و پشتتان را بهم تکیه دهید

۲: یک شخص نقاشی ای را توصیف کند

۳: فرد دیگر گوش کند و بر مبنای توصیفات و بدون نگاه کردن نقاشی را بکشد

بدون مهارت گوش دادن و خوب گوش دادن، فرآیند موفق ارتباطی ممکن است هرگز اتفاق نیفتد. شما نمی‌توانید بدون مهارت در شنیدن روی مهارت گوش دادن فعال خود تمرکز کنید. در هر فرآیند ارتباطی، تأکید بر روی شیوه‌ای که صحبت می‌کنیم و رساندن آن به کمال از لحاظ شفافیت، نوآوری و سبک صحبت کردن می‌باشد. اما بسیاری از ما فراموش می‌کنیم که گوش دادن اگر بیش از صحبت کردن مهم نباشد، درست به اندازه‌ی آن مهم است.

مهارت گوش دادن فعال بر روی سطوح بسیاری کار می‌کند تا فرآیند ارتباطات را تکمیل کند. مهارت گوش دادن فعال به فرد اجازه می‌دهد تا درک کند دیگری چه می‌گوید و بنابراین احتمال اینکه برداشت نادرست صورت بگیرد را کاهش می‌دهد. همچنین با ارائه‌ی بازخوردهای مناسب از طریق کلمات و حرکات ، به گوینده اجازه می‌دهد که احساس اعتماد به نفس داشته باشد. اگر هیچ “گوش دادن”ی انجام نشود، فرآیند ارتباط دچار نقصان می‌شود. از این رو مهارت گوش دادن فعال و عالی کردن آن حائز اهمیت می‌گردد.

در حالیکه شیوه‌های متنوعی برای تقویت آن وجود دارد اما احتمالاً جالب‌ترین روش بین آنها، استفاده از بازی‌های گوش دادن است. در اینجا برخی از بازی‌های گوش دادن را به شما معرفی می‌کنیم که می‌توانید از آنها استفاده کرده و یاد بگیرید:

بازی‌های سرگرم کننده برای مهارت گوش دادن فعال

برخی از موثرترین بازی‌های گوش دادن آنهایی هستند که یادگیری را با فعالیت‌های سرگرم کننده ترکیب می‌کنند. اینکار فشارهای فرآیند یادگیری را می‌کاهد و مهارت گوش دادن را بطور کاملاً طبیعی القا می‌کند.

بیایید در قسمت بعدی نگاهی دقیق تر به برخی از بازی‌های مهارت گوش دادن فعال بیندازیم.

گوش کن و نقاشی بکش

این بازی نیازمند تمرکز کامل است و بر برجسته‌سازی اهمیت گوش دادن تمرکز می‌کند.تعدادی از افراد را جمع کنید و به آنها ورقه‌ای کاغذ و چند خودکار یا مداد بدهید. سپس استاد،  دستورالعمل‌های ساده‌ای در مورد شی خاصی که گروه باید بکشد می‌دهد برای مثال:

مربعی به ابعاد ۵ اینچ بکشید.

دایره‌ای داخل مربع بکشید بطوریکه دقیقاً وسط مربع قرار بگیرد

دو خط متقاطع داخل دایره بکشید بطوریکه به دایره به چهار قسمت مساوی تقسیم شود

تمرین به تدریج می‌تواند با هر دستورالعمل جدید سخت‌تر شود و اگر گروه بطور کامل به دستورالعمل‌ها گوش ندهد هیچ امیدی برای تکمیل موفقیت آمیز تمرین نخواهد بود.

دست زدن و دنبال کردن

این بازی نیازمند تمرکز کامل و گوش‌هایی تیز برای درک آنچه که اتفاق می‌افتد می‌باشد.رهبری جلو می‌آید و دستورالعمل‌هایی را بیان می‌کند که برای مثال می‌تواند اینگونه باشد:

  • یک بار دست زدن: بایستید
  • دو بار دست زدن : روی جایگاه بپرید
  • سه بار دست زدن: شکمتان را بمالید

و بهمین ترتیب سپس رهبر بصورت متناوب یک بار دست زدن، دو بار دست زدن و غیره را تکرار میکند. گروه باید بتوانند با تمرکز کامل گوش کنند و دستورالعمل‌ها را دنبال کنند. همچنین می‌توانید بازی را بصورت حذفی دربیاورید و فردی که در پیروی از دستور العمل‌ها موفق عمل نکند حذف کنید. بازی تا جایی ادامه پیدا می‌کند که فقط یک نفر باقی بماند که برنده‌ی بازی می‌شود.

گوش کن و در ذهنت ثبت کن

در این بازی فردی جلو می‌آید و داستانی را روایت می‌کند و دیگران باید با دقت به او گوش کنند. در پایان به گروه کاغذی داده می‌شود که مجموعه‌ای از سؤالات ساده و مشکل در آن وجود دارد. گروه باید بر اساس آنچه که شنیده است به آنها پاسخ دهد. این بازی نشان می‌دهد که دقت گوش دادن فرد و تلاش او برای فهم حرف‌هایی که دیگران می‌گویند چقدر است. روش دیگر این بازی اینست که CD ای پخش کنید که حاوی داستانی‌ست و سپس از گروه بخواهید تا داستان را با بیشترین جزئیات ممکن بنویسند.

آیا واقعا گوش می کنید

از همه‌ی شرکت کنندگان بخواهید که بصورت دایره وار بنشینند و داستانی که برای همه آشناست و یا موضوعی برای بحث به آنها بدهید. بعد از مدت زمان مشخص، فردی را انتخاب کنید و از او بخواهید که داستان و یا موضوع را نقل کند.در حالیکه او صحبت می‌کند بگویید “ایست” و از نفر کناری بخواهید که از جایی که مانده است ادامه دهد. اینکار را با ۲ تا ۳ شرکت‌کننده انجام دهید و در فواصل مختلفی”ایست “ بدهید. پس از آن، ترتیب را رها کنید و افراد را بصورت تصادفی انتخاب کنید و از آنها بخواهید بحث را از جاییکه مانده ادامه دهند.

تو از بازی خارج شدی

از همه‌ی شرکت کنندگان بخواهید که بصورت دایره وار بنشینند نفر اول را مشخص کنید و او باید با روایت یک داستان شروع کند و پس از اینکه ۳ تا ۵ جمله گفت آموزش دهنده می‌گوید”ایست”و از یکی دیگر از شرکت کنندگان می‌خواهد که ادامه دهد. شرطش اینست که در ابتدا، آخرین جمله‌ای را گفته شده است تکرار کند و پس از آن شروع به داستان پردازی خودش کند. اگر او مِن و مِن کند و این بیشتر از ۳ ثانیه طول بکشد و یا نتواند ادامه دهد فاقد صلاحیت میشود. آخرین نفری که باقی می‌ماند برنده است.

از راهنمایی های من پیروی کن

این بازی بسیار سرگرم کننده ایست و نشان می‌دهد ما چگونه گوش می‌کنیم. ما برای گوش دادن فقط از گوش‌هایمان استفاده نمی‌کنیم بلکه از چشم‌هایمان و فرآیندهای مغزی هم استفاده می‌کنیم. آموزش دهنده روی سکوی بالاتری می‌ایستد و به شرکت کنندگان آموزش می‌دهد که به آنچه که گفته می‌شود گوش کنند. آنها باید به آنچه که می‌گوید گوش کنند و سپس آن کار را انجام دهند.

برای مثال او می‌گوید دو بار دست بزنید و یا دستتان را مشت کنید. بخش جالب آن اینجاست. برای اینکه ببیند آیا واقعا گوش می‌کنید، دستورالعملی می‌دهد اما خودش اقدام کاملاً بی‌ربطی با آن دستورالعمل اجرا می‌کند. برای مثال او ممکن است بگوید دست بزنید اما عملی که انجام می‌دهد بجای دست زدن، بشکن زدن باشد. در آخر او توضیح می‌دهد که گوش دادن تنها تحت تأثیر آنچه گفته می‌شود نیست و به همین دلیل است که گوش دادن واقعی مستلزم تمرکز می‌باشد.

تست خدعه آمیز

این تست کمی خدغه آمیز است اما بسیار سرگرم کننده است به همه‌ی شرکت‌کنندگان برگه‌ای کاغذ و یک خودکار بدهید و بگویید که در حین حرف زدن شما، می‌توانند نکته برداری کنند و در پایان داستان، باید به سؤالاتی جواب دهند. سپس داستانی پر از جزئیات را روایت کنید.

به آنها بگویید که شما (یا آنها) راننده اتوبوس هستید و در ایستگاه شماره‌ی ۱ توقف می‌کنید و زنی با کت قرمز سوار می‌شود سپس در ایستگاه شماره ۲ مردی با کیف سبز سوار می‌شود و در کنار او می‌نشیند. در ایستگاه شماره ۳، سه دانش آموز از اتوبوس پیاده می‌شوند و دو پیرمرد سوار می‌شوند. به این داستان پر از جزئیات ادامه دهید. در پایان داستان بپرسید که سن راننده چقدر است. تنها کسانی که واقعاً گوش داده‌اند قادر به پاسخ دادن به این سؤال خواهند بود.

سرگرمی من چیست؟

از شرکت‌کنندگان بخواهید یکی از عادات رفتاری عجیب و یا سرگرمیشان را تعریف کنند. به همه بگویید تا چیزهایی را که گفته می‌شود، بخاطر بسپارند. زمانیکه همه تعریف کردند، از آنها بخواهید که بنشینند. سپس دو نفر را بطور تصادفی انتخاب کنید و از یکی از آنها بپرسید که سرگرمی دیگری چه بود؟ تنها کسانی که با دقت گوش می‌دهند قادر خواهند بود که به یاد بیاورند.

مهارت گوش دادن فعال بر اهمیت گوش دادن در هر فرآیند ارتباطی تأکید می‌کند. شیوه‌ای که می‌توان این حقیقت را تقویت کرد این است که پس از پایان هر بازی بحث کنید که چگونه می‌توان با این بازی این مهارت را بهبود داد. اینکار باعث خواهد شد که حق مطلب بدرستی ادا شود و از آنجایی که از طریق بازی انجام می‌شود، درک و سازگاری با آن آسان است. همه اعضا کسب و کار شما با توجه به موقعیت‌های متفاوتشان، در موفقیت کسب و کارتان نقش دارند. این که شما به مهارت گوش دادن فعال در خودتان و آنها توجه داشته باشید، کمک بزرگی است که به آینده کسب و کارتان کرده‌اید.

دیدگاهتان را بنویسید